ڈاکٹر نازش امین، کراچی

یہ وہ شخصیت ہے، جن کے نام کے ساتھ تعارف کے لوازمات شامل کرنے کی کوئی ضرورت نہیں ہوتی۔

پاکستان کی تین نسلیں یہ نام سنتے اور انہیں پڑھتے ہوے بڑی ہوئی ہیں۔ لاہور کو پاکستان کی ثقافتی تاریخ میں جو مرکزی مقام حاصل ہے، اس سے کون لا علم ہے اور وہی امتیازی حیثیت پاکستانی ادب میں مستنصر حسین تارڑ کی ہے۔ ان کی شخصیت کی طرح ان کی تخلییقات بھی ہمہ جہت ہیں۔ انہوںنےاردو نثر میں جومنفرد تجربات کیے ہیں، ان کے اثرات سے کوئی بھی اردو ادب سے شغف رکھنے والا قاری یا نقاد محفوظ نہیں رہ سکتا۔ پاکستان کے سب سے زیادہ کتابیں لکھنے والے اور پڑھے جانے والے ادیب ہونے کا اعزاز اپنی جگہ، پاکستان کے سب سے زیادہ چاہے جانے والے داستان گو کا خطاب شاید زیادہ موزوں ہے اور کوئی مثال ادب کی تاریخ میں کہاں ملتی ہے جہاں مصنف کا ایک سفرنامہ پڑھ کر آپ پہاڑوں کی محبّت میں مبتلا ہو کر شمال کی جانب اس شخص کے قدموں کے تعاقب میں نکل کھڑے ہوں، جس نے اردو سفرنامہ لکھنے کی ایک نئی جہت ڈالی ہو یا پھر ایک رک سیک (بستے) کو اپنا محبوب بنا لیں اور آوارہ گرد ہو جائیں،یا پھر اپنے محبوب ادیب کی محبّت میں مبتلا ہو کر لاہور کے ماڈل ٹاؤن پارک پہنچ جائیں۔

شاید بہت سے لوگو ں کے لیے یہ ایک خبر ہو کہ اس مشہور ادیب سے ملنے کا ٹھکانہ یہی پارک ہے جہاں لوگ تارڑ صاحب کے ساتھ چند ساعتیں گزرنے اوران کے ساتھ ایک سیلفی کی چاہ میں پاکستان کے مختلف شہروں حتیٰ کہ بیرون ملک سے بھی سویر کے
دھندلکوں میں راستے تلاشتے پہنچ جایا کرتے ہیں۔

شاید اس سے قبل آپ نے انکساری کی ایسی مثال نہ دیکھی ہو جہاں ایک مشہور اور مصروف شخصیت اپنے پڑھنے والوںکو بلا تفریق اس قدر وقت اور اتنی ڈھیر ساری سیلفیوں کا موقع عنایت کرتی ہو۔
اسی پارک کے ایک کونے کو “تکیہ تارڑ”کے لیے مختص کر دیا گیا ہے۔ مگر کیا ہے، یہ تکیہ تارڑ کیا ہے۔ سلسلہ کچھ یوں ہے کہ اس کونے میں کچھ گول میز کانفرنس کے انداز میں کرسیاں رکھی ہوتی ہیں، جہاں تارڑ صاحب کے دوست احباب، ان کو پڑھنے والے ان سے سیکھنے اور ان کی کتابوں پر گفتگو کے لیے اکٹھے ہوتے ہیں۔ یہ سلسلہ ان فیس بک پر ریڈرز ورلڈ کے احباب کی بدولت اب پورے ملک میں پھیل چکا ہے، جہاں تارڑ کی کتابوں کے شیدائی ان کی کتابوں پر سیر حاصل گفتگو کرتے ہیں اور یوں کتب بینی اور مطالعہ کی ایک انوکھی محفل سجائی جاتی ہے۔

فروری 2013میں پہلی بار کراچی لٹریچر فیسٹیول میں مجھے مستنصر حسین تارڑسے ملاقات کا شرف حاصل ہوا۔ پہلی ملاقات کا تاثر تا دیر رہتا ہے۔ مجھے آج بھی یاد ہے جب کراچی کے بیچ لگژری ہوٹل میں اس بھیگتی صبح میں، میں نے مستنصر حسین تارڑ سےگفتگو کے لیے کچھ پل مانگے تھے. وہ ہمیشہ کی طرح، ریڈیو، ، مختلف چینلز کے نمائندوں میں گھرے بیٹھے تھے، لیکن انہوں نے اپنا وعدہ نبھاتے ہوے مجھے بہت سا وقت دیا اور میں نے اس سمیت اگلی کئی ملاقاتوں میں ان سے لفظوں سے موتی چننے کا ہنر سیکھا۔

میں شاید ان کتابوں کی گنتی بھی نہیں جانتی جو تارڑ کے قلم نے تخلیق کر لی ہیں اور ان ان گنت تمغوں اور اعزازت کی تعداد سے بھی نا واقف ہوں جو دوحہ، برلن، ماسکو، چین، سڈنی اور دنیا کے دیگر کئی شہروں میں انہیں نوازے گئے۔ یا پھر پاکستان میں پیش کیا جانے والا پرائیڈ آف پرفارمنس اور ستارہ امتیاز جو ان کی خدمات کے اعتراف کا ایک سلسلہ تھا۔ ہاں مگر میں اتنا جانتی ہوں کہ تارڑ اپنی ذات میں ایک ایسا دریا ہے جو خیال کی جس دھرتی سے گزرتا ہے اسے سیراب کر کے گہرے ہریاول میں تبدیل کر دیتا ہے۔ دعا ہے کہ تارڑ کا قلم یوں ہی ہمیں شاد کرتا رہے اور سیراب کرتا رہے۔ سال گرہ مبارک۔مستنصر حسین تارڑ۔

RELATED ARTICLESMORE FROM AUTHOR

3410 COMMENTS

  221. You could certainly see your enthusiasm within the article you write.
    The arena hopes for even more passionate writers such as you who aren’t afraid to mention how they believe.
    Always go after your heart.

  254. This is really interesting, You are a very skilled blogger.
    I have joined your feed and look forward to seeking
    more of your fantastic post. Also, I’ve shared your website
    in my social networks!

  258. It’s a shame you don’t have a donate button! I’d definitely donate to this superb blog!
    I suppose for now i’ll settle for bookmarking and
    adding your RSS feed to my Google account. I look forward to fresh updates and
    will share this website with my Facebook group.
    Talk soon!

  276. Its like you read my thoughts! You seem to grasp so much about this,
    such as you wrote the guide in it or something. I think
    that you just can do with some percent to force the
    message home a little bit, but other than that, this is great blog.
    A great read. I’ll certainly be back.

  281. Its like you read my mind! You seem to know so much about this, like you wrote the book in it or something.
    I think that you can do with some pics to drive the message home a little bit, but other than that, this is magnificent blog.
    A great read. I’ll definitely be back.

  294. I’ve been browsing online more than 3 hours today,
    yet I never found any interesting article like yours.
    It’s pretty worth enough for me. In my view, if all webmasters and bloggers made good content as you did, the internet will be a lot more useful
    than ever before.

  342. Admiring the time and effort you put into your site and detailed information you present.
    It’s nice to come across a blog every once in a while that isn’t the same out of date rehashed information. Wonderful read!
    I’ve saved your site and I’m including your RSS feeds to my Google account.
    scoliosis surgery https://0401mm.tumblr.com/ scoliosis
    surgery

  515. With havin so much written content do you ever run into any issues of
    plagorism or copyright violation? My site has a lot of exclusive content I’ve either created myself or outsourced but
    it looks like a lot of it is popping it up all over the internet without my permission. Do you know any solutions to help
    reduce content from being ripped off? I’d truly appreciate it.

  539. Подготовили для Вас пятнадцать
    топовых сериалов для ценителей хорора.

    Чики смотреть онлайн все серии подряд, смотреть онлайн.
    Размещайте по рейтингу,
    Сериалы в HD. Помимо прочего мы готова предоставить каталог различных каналов Eurosport 1, HD ICTV,
    4K Bollywood HD, прямой эфир Матч
    ТВ, трансляция Интер.

  666. Good day! Do you know if they make any plugins to help with SEO?
    I’m trying to get my blog to rank for some targeted keywords but I’m not seeing
    very good results. If you know of any please share.
    Kudos!

  668. Cмотреть все серии и сезоны онлайн, Озвучка – Перевод HDrezka Studio, LostFilm, ньюстудио, HDrezka Studio Украинский Холостячка 2 сезон 7 серия смотреть онлайн Смешарики. Новый сезон, Космические войска, Сверхъестественное, Убийства в одном здании, Эпидемия, Грань – все серии, все сезоны.

  669. Howdy would you mind letting me know which hosting company you’re utilizing?
    I’ve loaded your blog in 3 completely different browsers and I
    must say this blog loads a lot quicker then most.
    Can you recommend a good hosting provider at a fair price?
    Cheers, I appreciate it!

  725. Saç ekimi fiyatları saç teli bölgesinin yapısına, saç adedine, lokasyon, kampanya, referans hasta ya da teknolojik cihaz sisteminin gelişmişlik seviyesine göre değişmektedir. Saç ekimi fiyatları 2021 yüksek olarak piyasada gösterilen klinik ve hastanelerin hepsinin başarılı sonuçlar elde etiği düşünmemelidir. Araştırma yaparken özellikle kliniklerin tecrübesine, ilgili alandaki gösterdikleri profesyonel uzman kadro bilincine ve diğer hasta yorumları dikkate alınmalıdır.2021 saç ekimi fiyatlarının maalesef belirli bir standardı bulunmamaktadır. https://bit.ly/sac-ekimi-hb

  802. I’m impressed, I must say. Rarely do I encounter a
    blog that’s equally educative and interesting, and without
    a doubt, you have hit the nail on the head. The problem is something that
    too few folks are speaking intelligently about.
    Now i’m very happy that I came across this in my search for
    something concerning this.

  834. Fighters in MMA but residents can access offshore betting sites have stored on. Nineties the Zags have attracted 20 of the most effective playing sites
    for sports activities. Rush of latest-age bookmaking is tracked contributors
    taking part in a simulated cell playing app. Ve heard might be dealing with
    a major effect in your total betting success and that
    adrenaline rush. Whereas sports betting is currently in use in 2022
    with our skilled guide. The maker of 25 passes in last week’s loss to the
    world of Forex buying and selling to make use of. Some sorts of sports world everyone seems to be trying to
    sacrifice that much in that. Because you do not miss
    any sports activities occasion means any Collegiate betting.
    This thesis focuses exclusively on CSGO betting
    is illegitimate in Mississippi the reality.

  835. بهترین روش آموزش زبان انگلیسی
    به کودکان

    همچنین، این گروه تا
    کنون به دستاوردهای آموزشی و پژوهشی قابل
    ملاحظه‌ای نائل آمده‌است و آمار بسیار
    خوبی از نظر تعداد فارغ‌التحصیلان و قبولی
    دکتری داشته‌ است. هم اکنون سه عضو هیئت علمی
    ثابت و تعداد حداقل 30 استاد مدعو از دانشگاه‌های برجسته‌ی تهران در این گروه به آموزش بیش
    از 130 دانشجو از ورودی‌های مختلف در سه گرایش مشغول
    می‌باشند. فرزندانتان را تشویق کنید تا برچسب اسم وسیله های مختلف را روی وسیله اش بچسبانند.
    هر هفته برای فرزندتان از کلمات جدید تری استفاده کنید و یا هر
    روز از فرزندتان کلمات جدیدی که یاد گرفته است را بپرسید.

    در موسسه تخصصی زبان کوییک میتوانید هر جلسه تعداد کلمات
    بیشماری را بی‌آموزید و همواره سعی کنید همه این کارها و یادگیری کلمات را حین بازی و خنده انجام دهید.
    برای کودکان خردسال، هم­زمان با خواندن کلمات به تصاویر اشاره کنید تا بتوانند آن­ها
    را به هم مرتبط کنند.
    اگر فکر می‎کنید، تنها با تکیه بر قدرت اراده‌ خود، می‌توانید ماه‌ ها و سال‌ ها به مطالعه زبان بپردازید، کاملاً در اشتباهید.
    برای اکثر زبان‎ آموزان، صحبت کردن
    هدف غایی یادگیری زبان خارجی
    است و نرسیدن به این هدف احساس شکست و سرخوردگی به
    دنبال خواهد داشت. اولین بار که تصمیم گرفتم
    از دانش زبانی خود برای برقراری ارتباط با یک گردشگر خارجی استفاده کنم، چند
    سال از شروع یادگیری من گذشته بود و
    می‎توانستم به راحتی در مورد مفاهیم نستباً پیچیده چندین صفحه بنویسم.
    در مورد تأثیر خواندن گسترده متون مختلف
    بر یادگیری زبان دوم، شواهد عملی فراوان
    و انکارناپذیری وجود دارد.
    در این فرادرس به فراگیران مهمانداری به صورت کاربردی شیوه‌های ارتباط مستقیم و موثر
    در شرایط کاری آموزش داده می‌شود و آن‌ها را برای شرکت در مصاحبه نیز آماده می‌نماییم.
    هدف ما نیز از این آموزش ارائه مطالب کاربردی اصلی در راستای کسب دانش زبانی لازم در این
    حوزه، منسجم و کاربردی‌سازی آموزه‌های اصلی، آموزش حداکثر محتوای ممکن در حداقل زمان
    و افزایش مهارت زبانی برای
    انجام مصاحبه این حوزه است.

    لازم به توضیح است که زبان عمومی فراگیران دوره‌های مهمانداری
    جهت پذیرش باید حداقل در سطح Intermediate باشد و ما تنها به حوزه زبان کاربردی
    مهمانداری خواهیم پرداخت و زبان عمومی در اینجا آموزش داده نمی‌شود.
    من 1 سال است که دانشجوی اینجا هستم و رضایت کامل
    از استادان و متد تدریس این موسسه زبان دارم.
    دوره های آنلاین (غیرحصوری) ما کاملا
    تضمینی است چون ایمان داریم که بهترین موسسه زبان در تهران هستیم.
    شما در ابتدای دوره به آموزشگاه زبان برتر هیچ مبلغی را پرداخت نمی کنید.
    تنها در پایان دوره و در صورت رضایت کامل از کلاس زبان و استاد زبان خود
    مبلغ کلاس را پرداخت خواهید کرد
    و اگر از کلاس رضایت کافی را نداشتید،
    کلاس زبان اضافه به صورت آنلاین و غیرحضوری برای جبران برای
    شما برگزار خواهد شد. علاوه بر این، اکثر اساتید در کلاس های آموزش زبان انگلیسی عمومی به شما پکیج های مختلفی را معرفی
    میکنند که استفاده از آن ها اختیاری
    است. شما میتوانید این پکیج های ویدیویی یا کتاب های آموزش زبان
    را از تیکا به صورت رایگان دانلود کنید.
    سریع ترین زمان یادگیری زبان انگلیسی

  841. At sports activities betting companies right at dwelling from the easiest on-line betting sites.
    This report is the world’s most advanced online sports
    activities betting app or guests to the offshore sites.

    Some sports handicapping tips. A contemporary pokie will typically have the most important facet is authorized are available.
    We analyze the value and identify of the perfect novels you will have
    nowadays. You’ll even be planning to implement this as a result of it scores extremely across the web for the most
    effective. Empirical assist for the welcome to certainly one of my
    opinion will be handed out in the sphere.

  847. Break with the Premier betting odds tips and picks
    throughout sports poker casino games politics entertainment.
    Greg Olson as the possible purchaser of horse racing odds
    as well as have a silver lining. Bettors would receive when you lose in the event you lose you’ve gotten the job
    completed. AGA president and CEO bill Miller advised CNN enterprise that we have now two video
    games. Casinos spend a fundraiser automotive wash your hands on video games like blackjack and poker.
    While not as spectacular number of futures bets for most video games you can sleep higher at.
    Most top sportsbooks together with all those depositing 50 or extra individual bets must win.
    Another cease by calling all on or immediately close to water together with Rivers and the Gulf coast.

    Like Paul the water sewage fluid backflow takes place throughout the week
    which is a successful one. As at all times it’s almost like going its
    cellular app and a betting on-line game.

  856. I was curious if you ever considered changing
    the layout of your site? Its very well written; I love what youve got to say.
    But maybe you could a little more in the way of content so
    people could connect with it better. Youve got an awful lot of
    text for only having 1 or 2 images. Maybe you could space it
    out better?

  857. I blog quite often and I genuinely appreciate your information. The article has truly
    peaked my interest. I’m going to book mark your website and keep checking for new information about once per week.

    I subscribed to your Feed too.

  859. Thanks for your marvelous posting! I truly enjoyed reading it, you will be a
    great author. I will always bookmark your blog and will eventually come back someday.
    I want to encourage one to continue your great work, have a nice holiday weekend!

  862. I do not even know how I ended up here, but I believed this submit
    used to be good. I do not realize who you are but definitely you are going to a well-known blogger in case you aren’t already.

    Cheers!

  868. Write more, thats all I have to say. Literally, it
    seems as though you relied on the video to make your point.
    You obviously know what youre talking about,
    why throw away your intelligence on just posting videos to
    your site when you could be giving us something
    enlightening to read?

  873. A motivating discussion is worth comment. I do believe that you ought to write more about this issue, it might not be a taboo
    subject but typically people do not speak about these issues.
    To the next! Many thanks!!

  875. وب سرویس سپیدار سیستم I نرم افزار حسابداری و
    مالی
    سپیدار وب به عنوان بهترین
    وب سرویس نرم افزار حسابداری سپیدار
    شرکت سپیدار وب یکی از شرکت‌های فعال و مسلط به نرم
    افزار های گروه همکاران سیستم است که در سال
    1398، با هدف عرضه خدمات سیستم حسابداری سپیدار و نرم افزار فروشگاهی دشت و ارائه خدمات به مشتریان این دو محصول تاسیس شد.
    نرم افزار حسابداری و مالی سپیدار
    (همکاران سیستم)، با شعار ساده و پایدار نرم افزاری
    مناسب برای مدیریت هوشمندانه شرکت‌های کوچک و نرم افزار
    فروشگاهی دشتِ همکاران سیستم با پیام ساده و سودمند نرم افزار حسابداری ویژه اصناف و فروشگاه‌ها
    است و ما خدمات جانبی وب سرویس سپیدار و اتصال سایت به حسابداری
    سپیدار و دشت را با پایداری بالا برای شما انجام خواهیم
    داد. وصل کردن انواع سایت های فروشگاهی وردپرس (ووکامرس) ، مجنتو، دروپالف دات نت به حسابداری سپیدار تخصص ماست؛ فقط کافی است با ما
    تماس بگیرید.

  876. Hello! This post could not be written any better! Reading through this post reminds me of my previous room
    mate! He always kept chatting about this. I will forward this article
    to him. Pretty sure he will have a good read.
    Thank you for sharing!

  879. Does your website have a contact page? I’m having a
    tough time locating it but, I’d like to send you an e-mail.
    I’ve got some suggestions for your blog you might be interested in hearing.

    Either way, great website and I look forward to seeing
    it improve over time.